Sevdadandır dedi Cohen
"Şair ünvanım oldu
ve belki öyleydim bir süreliğine.
Bir de şarkıcı ünvanı bağışlandı bana
oysa uyduramam bile bir nağme. ”
Leonard Cohen'i nasıl bilirsiniz? Bir şair? Bir yazar? Bir bilge? Bir aşık? Bir gönül adamı? Ya da belki her şeyden önce, zamanın yıpratıcılığına direnmekte pek mahir, hatta zamanı lehine kullanan şarkıların bestecisi, şarkıcısı olarak. En çok da bu özelliğiyle adına aşinayız. Garip bir durum değil bu tabii, bahsettiğimiz sanatçı 1934'te doğmuş, ilk albümü 1967 yayımlanmış bir müzik insanı. Oysa yazarlığı müziğinden birkaç adım önden başlamıştır.
“ben gerçeği söyledim
ve bak beni nereye getirdi”
Henüz 17 yaşındayken şiirleriyle ödüller alan genç bir yetenektir Kanada doğumlu sanatçı. Üniversitede edebiyat okumayı bıraktığı günlerin hemen akabinde ilk şiir kitabı 'Let Us Compare Mythologies' yayımlanır. Takvim yaprakları 1956'dan günleri göstermektedir. Türkçe baskılarını da rahatlıkla bulabileceğiniz En Güzel Oyun ve Görkemli Kaybedenler, müzik kariyerine resmen start vermeden evvel yayımlanan iki iyi bilinen ve çok okunan romanı olur.
İlk albümü 'Songs Of Leonard Cohen'in çıkışıyla birlikte yazar Cohen geri adım atar, şarkı yazarı / şarkıcı Cohen öne çıkar. Yeni bir kitabının raflarda belirmesi için 70'lerin sonunu bulur. Takip eden yıllarda müzik yine önde gider. Ta ki Cohen ilginç bir kararla her ikisini de bir süreliğine, aşağı yukarı 12 yıl kadar, askıya alana kadar.
“Baldy Dağı'nın tepesinden aşağı,
bir piyano taşırdım hep”
Los Angeles, Kaliforniya yakınlarındaki Baldy Dağı’na kurulmuş bir zen merkezine kapanmaya karar verir Leonard Cohen 1994’te. Budizm esaslarına uygun, inzivada günler geçirir. Orada geçirdiği yıllar boyunca ne bir albüm kaydeder ne de bir turneye çıkar. Sessizlik manasına gelen Jikan adını alıp bir Rinzai Zen rahibi olur bu inziva günlerinin nihayetinde. Alır almasına ama Cohen kendini ‘kötü rahip’ olarak tanımlamaktan da geri durmaz, “anladım ki yeteneğim yoktu spiritüel işlere” der.
Önce üniversitede hocası, sonra da dostu olan Romanya asıllı şair Irving Layton’a ithaf ettiği bu kitap, tam da o günlerde yazdığı şeylerden oluşuyor. 'Şey' dedik zira tek bir tip, kalıp ya da türde değil bu kitaba aldığı dizeler, cümleler, çizimler ve metinler.
“tüm bunları yazıyorum,
ama yok kanıtım”
Basitçe ‘günü yaşamak’ olarak çevireceğimiz ‘carpe diem’ sözünün sahibi, kadim Roma İmparatorluğu’nun yergileri ve lirik şiirleriyle bilinen şairi Horatius’un (Horace'nin) ‘şiirlerini en az 9 yıl çekmecende tutmalısın’ sözünü kendisine şiar bellemiş Cohen. Sevda Kitabı’nı oluşturan mevzubahis içeriği bir araya getirirken tam da böyle davranmış. Yazdıklarının güzelce demlenmesini beklemiş. Periyodik olarak gözden geçirmiş, rötuşlar yapmış ama çoğunlukla bir başlarına bırakmış onları, yemeğin başında zaman zaman karıştırıp arada tatlarına bakan bir aşçı gibi beklemiş. Olduklarına karar verdiğinde, kitap da artık baskıya hazırmış.
“aşk kör olabilir
sevda değil”
Aşka, hayata, yaşa, tutkuya, iç dünyada yolculuğa, dış dünyayla etkileşime, cinselliğe, inanmaya, farkında olduğumuz ve belki de pek olmadığımız duygulara dair satırlar, dizeler, kelimeler okuyacağınız bir kitap bu. Sahibinin kimliğini açıkça yansıtan, kimden çıktığını bildiğinizde mana katmerleyen sayfalar. Cohen’in sesi kulağınızda çınlayacak okurken. Hafifçe mırıldanır gibi, inceden melodik, yıllanmışlık katkılı o kendine has sesinden dinliyormuşçasına okunacak 250 sayfa. Bazen hız yapacaksınız, bazen adımlar tane tane olacak. Bir nevi otobiyografi gibi gelecek; bazen tatlı tatlı huysuzlanan, bazen de bilgelik paylaşan yıllanmış, yıllandıkça sararıp solmak yerine yeşermiş bir sanatsal abideden kelamlar okuyacaksınız.
Yorumlar